Op 12 april 2019 vond de inauguratie plaats van Sandra Mulkens van SeysCentra tot bijzonder hoogleraar voedings- en eetstoornissen aan de Maastricht University. In de krant pleit ze voor meer onderzoek naar Arfid (avoidant restrictive food intake disorder)
Anorexia is een bekende eetstoornis, maar wie weet wat Arfid is? Bijzonder hoogleraar Sandra Mulkens wil meer onderzoek. ‘Vroeger dachten we: dat is iets van kinderen.’
Arfid staat al sinds 2013 in de psychiatriebijbel DSM5, het handboek met alle stoornissen en hun symptomen. En toch kent eigenlijk bijna niemand de afwijking waarbij je selectief eet en op een paar producten na eigenlijk niks meer binnen krijgt. Het grote verschil met aandoeningen als boulimia of anorexia: bij Arfid (avoidant restrictive food intake dis order) is er geen fixatie op gewicht of uiterlijk, maar op het voedsel zelf. Maar dat alles is zelfs bij veel professionals onbekend, merkt bijzonder hoogleraar voedings- en eetstoornissen Sandra Mulkens (Universiteit Maastricht/behandelcentrum SeysCentra). Vandaag wordt Mulkens geïnaugureerd tot bijzonder hoogleraar, met de aanpak van Arfid als grote missie. Ze pleit voor meer onderzoek. ,,De problematiek was er natuurlijk altijd al, alleen hadden we er geen term voor. Het stond niet ons behandelboek, maar mensen hadden er wel last van. Voorheen stond het bekend als een aandoening voor kinderen. Dat is niet zo gek: 20 tot 40 procent van de jonge kinderen vertoont kenmerken van arfid, lust bepaald eten echt niet, of eet voortdurend maar één gerecht. De grootste groep groeit daaroverheen, maar een paar procent houdt de klachten.’’ Mulkens behandelde zelf pubers en volwassenen met de aandoening. In haar oratie zal ze vertellen over een 13-jarig meisje dat alleen maar ‘beige en krokant’ verdraagt, waardoor ze dus alleen nog maar patat, kipnuggets en kroketten eet. Het gevolg: overgewicht en gezondheidsproblemen. Of neem de twintiger die als de dood is voor voedsel dat allerlei toegevoegde smaak- en conserveringsstoffen bevat. ,,Ze is vreselijk bang dat dit eten haar ziek maakt. Het gevolg is wel dat haar BMI nog maar op 17 staat.’’ Ook zijn er voorbeelden van patiënten die ooit bijna stikten en sindsdien amper nog vast voedsel eten. ,,De gevolgen zijn naar. Dan kun je zeggen: je kunt prima oud worden op Nutridrink (vloeibaar voedingssupplement, red.), maar je isoleert je wel. Uit eten gaan is er niet meer bij.’’ In het psychiatrisch handboek staan de criteria waarmee de ‘lastige eter’ te onderscheiden is van de Arfid-patiënt: onder meer flink afvallen of aankomen, sociale problemen, een verwrongen zelfbeeld en afhankelijkheid van voedingssupplementen zijn belangrijke kenmerken. Uit peilingen zou blijken dat 2 tot 4 procent van de bevolking last heeft van een van de klachten. Lichtpuntje: de aandoening is te behandelen: met cognitieve gedragstherapie. ,,Je confronteert mensen met het verschil tussen hun angst en de realiteit. En je moet niet te veel meegaan in het mijdende gedrag van de patiënt.’’ Uit recent promotieonderzoek blijkt dat die behandeling werkt. Alle elf deelnemers voldeden na vier weken niet meer aan de Arfid- criteria.
Bron: AD, Niels Klaassen, Maastricht